اوپال سنگی جذاب از ترکیبات سیلیس و مقادریر مختلفی آب است که کره های نانو سیلیکونی کوچک آن با بازی رنگهای درخشان خود ویژگی منحصر به فردی به آن داده اند. امروزه بیش از 90% اوپال های گرانبهای جهان از استرالیا تولید می شوند. در گذشته باورهای باستانی زیادی درمورد قدرت ها و خواص سنگ اوپال وجود داشت. از طلسم های سیاه تا نیروی خوشبختی باعث شده جایگاه تاریخی خاصی بین فرهنگ های مختلف داشته باشد.
در زبان هندی اوپال به معنی “سنگ” و در زبان لاتین “Opalus” و در یونانی “Opallios” هر دو به معنای “دیدن تغییر رنگ” است. این گوهرسنگ مخصوصا نوع درشت آنها نزد اروپاییان بطور سنتی مورد توجه قرار می گرفت.
حتی ناپلئون بناپارت نیز به این گوهر اهمیت می داد و به همسرش ژوزفین اوپال قرمز درخشان به وزن 140 گرم هدیه داد. وی آن را The Burning of Troy نامگذاری کرد. در قرون وسطی زنان بلوند با موهای قرمز (بخصوص اسکاندیوناوی) بر این باور بودند که گردنبند اُپال قرمز به از بین رفتن رنگ موهای قرمزشان جلوگیری می کند!
مشخصات سنگ اوپال چیست؟
اوپال سنگی از جنس ماده سیلیکات های آبدار (3 – 10% آب در نوع گرانبها) و با ساختار شکلی آمورف (بی نظم) است. این گوهر دارای سختی 6.5 تا 5.5 در مقیاس موس و شفاف تا نیمه شفاف، وزن مخصوص 1.98 تا 2.20، رنگ خط سائیدگی سفید و جلای شیشه ای می باشد.
ناخالصی ها در این کانی شامل فیلم های نازک رنگی، کریستال های کوچک منشوری که در نوع مکزیک دیده می شود و اوپالسنس در نوع شیری رنگ هستند. پدیده بازی رنگ در این گوهرسنگ به دلیل شکست نوری بین گلوله های سیلیسی بوجود می آید.
اوپال سیاه پدیده فلورسانس ندارد ولی نوع سفید آن می تواند درخشندگی سفید رنگ یا فلروسانس داشته باشد. این کانی ممکن است همراه ماسه سنگ، مارل، لیمونیت، ریولیت و بازالت یافت شود. اُپال های معمولی در کنار انواع قلوه ای و ماتریکسی مشاهده می شوند.
سنگ اوپال در طبیعت چگونه تشکیل می شود؟
برخی سنگ اوپال را یک سنگ رسوبی و جایگزین کانی های قابل حل و فسیل درنظر میگریند زیرا در آبهای گرم حرارت پایین غنی از سیلسیوم در شکافت ها، آتشفشانی و دگرگونی و حفره های سنگهای اطراف رسوب گذاری تشکیل می شود. اُپال را می توان به مبدل سنگ به چیزهای دیگر دانست مثلا سلول های چربی در درختان خشک و مدفون شده را در خود حل، همراه و جایگزین می کند و یا صدف ها و جانوران ماقبل تاریخ را به سنگ تبدیل می کند.
سنگ اوپال در طبیعت به چه اشکالی دیده می شود؟
این گوهرسنگ با توجه به نوع تشکیلش مثلا در استرالیا همراه (ماسه سنگ یا بولدر)، اندونزی و آمریکا (ولکانیک)، گواتمالا و هندوراس و مکزیک (لاواهای تجزیه شده) می توان به سه دسته تقسیم بندی نمود:
1- اُپال قلوه سنگی (Boulder Opal) که چسبیده شده به سنگ مادر و بصورت رگه یا قطعه ای یافت می شود.
2- اُپال ماتریکس که آمیخته شده با سنگ مادر بوده و به شکل رگه دار و تکه ای یافت نمی شود.
3- اُپال خالص (Solid Opal) که از صد درصد اُپال خالص تشکیل شده و دارای زمینه تیره رنگ است.
انواع اوپال
اوپال قیمتی (Precious Opal):
سنگ opal قیمتی دارای پدیده اوپالسنس یا بازی با رنگ می باشد، یکی از دلایل این پدیده وجود سیلیکات های یک اندازه در کنار یکدیگر است که در فضای خالی مابین این سیلیکات ها مقادیری آب وجود دارد که هنگام برخورد نور به سطح سنگ باعث ایجاد این پدیده می شود.
اوپال قیمتی در رنگهای شیری، سفید، آبی، مشکی و خاکستری یافت می شوند.
هرچه بازی نور در سنگ 0pal بیشتر باشد این سنگ از خلوص بالاتری برخوردار است و به همان میزان ارزش آن نیز بیشتر بوده، ازبین اوپال های قیمتی اوپال سیاه گرانبها ترین آنهاست.
اوپال معمولی ( Common opal ) :
در این نوع از اوپال ها سیلیکات ها به طور نامنظم کنار هم قرار گرفته اند و دیگر از پدیده انکسار نور در آنها خبری نیست، این نوع اوپال دارای رنگ زمینه شیری، سفید، آبی، صورتی و …. هستند. از جمله از مهترین این اوپال ها می توان به اوپال مرواریدی، اوپال چینی و اوپال اوقیانوسی پرو اشاره کرد.
اوپال آتشین ( Fire Opal ):
به اوپال هایی با رنگ زرد، نارنجی و قرمز اوپال آتشین می گویند، بیشتر این نوع اوپال ها از کشور مکزیک استخراج می شود، سنگ اپال آتشین در تجارت با نام های اوپال خورشید ( Sun Opal ) و اوپال جیراسول ( Girasol Opal ) نیز شناخته می شود.
اوپال ماتریکس ( Matrix Opal ):
این نوع اوپال دارای رنگ روشن می باشد و از خاصیت انکسار نور برخوردار است گاهی نیز آن را رنگ میزنند تا به رنگ سیاه درآید. این نوع اوپال بیشتر در معادن کوئیزلند یافت می شود.
اوپال بولدر ( Boulder Opal ):
این نوع از اوپال ها در لابه لای درز ها و شکاف های نازک بین سنگها تشکیل می شوند، این اوپال ها معمولا سفید هستند و معمولا در مادر سنگ آهن مایل به قهوه ای و یا سنگ ماسه شکل می گیرند.
منابع اوپال در جهان
استرالیا بزرگترین منابع اوپال دنیا را در اختیار دارد و معادنی که در مناطق کوبرپدی، نیوساوت ویلز، لایتینگ ریج، وای تکلیف و کوئینزلند وجود دارند جزو تولید کنندگان برتر اُپال جهان می باشند. کوئینزلند استرالیا دارای بولدر اُپال قلوه سنگی است که شامل رگه های نازک اُپال در سنگ آهن یا ماتریس سنگ ماسه می باشند.
بولدر اپال استرالیا در هیچ جای دیگر دنیا وجود ندارد و بسیار با ارزش می باشند. بعد از استرالیا، مکزیک بزرگترین تولید کننده اپال جهان می باشد. و اوپال آتشین و آبدار از مهمترین تولیدات آن می باشد و کانی های این منطقه از اُپال های استرالیایی شفاف تر اند.
برزیل نیز در استان Piaui و Manaus که در شمال آن واقع شده اند دو معدن مهم اپال گرانبها می باشند. حتی سنگهای نوع اُپال سفید این منطقه آنقدر شبیه اوپال سفید استرالیایی هستند که گاه در بازار با این نام ارئه می شوند. اُپال برزیلی بسیار بادوام است، پوسته پوسته و ترک نمی خورد و پدیده بازی رنگها را بخوبی نشان می دهد.
نحوه نگهداری سنگ اوپال چگونه است؟
همانطور که گفتیم و از نظر فیزیکی نیز دوامی متوسط تا ضعیف دارد. بنابراین این گوهر را همواره باید دور از گرما و نور مستقیم خورشید و پس از استفاده در محیطی مرطوب مثل پیچیدن پنبه خیس دور آن نگهداری کنید زیرا ممکن است خشک شده یا ترک بخورد و یا پدیده چند رنگی تضعیف شود.
البته این گوهرسنگ ها بسته به نوع معادن مقدار آب متفاوتی را در خود دارا هستند که باید هنگام تراش به آن توجه ویژه ای داشت زیرا حساس تر می باشند. مثلا اوپال سیاه استرالیا معمولا بدون بادوام بوده درصورتی که اوپال سیاه نوادا آمریکا دچار ترک خوردگی شده و ارزش آنچنانی ندارد زیرا به مرور زمان بدتر نیز می شود.
برخی از فروشندگان، نگین یا سنگ راف آن را همیشه در ظرف آب قرار می دهند تا هیچگاه آب داخل اُپال خشک نشود. البته نوع کیفیت آن نیز مهم است چون گفته شده این کار به مرور زمان باعث اصطلاحا پفکی شدن سنگ (مخصوصا تریپلت دارها) می گردد. همچنین اوپال آبسان اتیوپی به هیچ وجه نباید در آب قرار بگیرد زیرا به دلیل متخلخل بودن ممکن است به مرور زمان استحکامش کم و ترک بردارد. توجه داشته باشید که این گوهر را با مواد شوینده قوی تر از صابون و همچنین تماس آن با مواد آرایشی بهداشتی دور نگه دارید و از دستگاه پاک کننده اولترسونیک استفاده نکنید.
خواص سنگ اوپال:
احساس آرامش و صلح یکی از خواص این سنگ به خوصوص می باشد.
از بین بردن افسردگی و احساس شادی نیز از قابلیت های این سنگ فوق العاده است.
اوپال از قدرت جذب بالایی برخوردار است به همین خاطر انرژی های منفی را جذب می کند و احساس خوشایند تری به شما میدهد.
ریسه گالری از این سنگ گرانبها در طراحی گردنبند های ظریف و خاص بهره برده تا مورد توجه شما عزیزان و علاقه مندان به این سنگ زیبا قرار گیرد.
